Nie możesz zajść w ciążę po leczeniu onkologicznym? Zobacz, co mówią specjaliści.
Leczenie choroby nowotworowej to olbrzymi stres dla całego organizmu. Agresywne terapie mają na celu ratowanie życia pacjentów i nierzadko powodują wiele skutków ubocznych. Niestety oddziałują również na płodność. Wiele młodych osób wraca do zdrowia i pragnie mieć potomstwo. Droga do rodzicielstwa jest prosta, warto więc wiedzieć, na co zwrócić uwagę, gdy pojawią się trudności z zajściem w ciążę po leczeniu onkologicznym.
Dlaczego trudno zajść w ciążę po chorobie nowotworowej?
Obniżenie płodności i problemy z zajściem w ciążę o pacjentów, który pokonali raka, może być spowodowane różnymi czynnikami związanymi z leczeniem tj.
- Efekty uboczne terapii:
Niektóre formy leczenia onkologicznego, takie jak chemioterapia i radioterapia, mogą wpływać na komórki jajowe, nasienie, błonę śluzową macicy i inne struktury związane z rozrodczością.
- Zmiany hormonalne:
Po agresywnej terapii zaburzeniu może ulec równowaga hormonalna organizmu, co może mieć wpływ na cykl menstruacyjny i owulację.
- Powikłania po zabiegach:
Operacje chirurgiczne, zwłaszcza w obszarze miednicy, mogą prowadzić do zmian w strukturze narządów rozrodczych, powodować zrosty lub uszkodzenia np. jajników i obniżenie rezerwy jajnikowej.
- Wiek i obniżenie płodności z nim związane:
Leczenie nowotworu wymaga czasu, a wraz z wiekiem pacjenta – obniża się też jego płodność. Dodatkowo niektóre formy terapii onkologicznych mogą przyspieszyć proces starzenia.
Ważne zabezpieczenie płodności przed leczeniem onkologicznym
Z uwagi na wszystkie ryzyka związane z utratą lub obniżeniem płodności wynikającym z leczenia nowotworu, bardzo ważne jest stosowanie u pacjentów – jeszcze przed terapią – procedur, które pozwalają zabezpieczyć możliwość posiadania dzieci po dojściu do zdrowia.
Zachowanie płodności u kobiet:
- pobranie większej liczby i zamrożenie komórek jajowych: jest to względnie bezpieczna i prosta procedura. Kobieta przyjmuje leki stymulujące jajniki do produkcji komórek, są one następnie pobierane podczas zabiegu i poddawane kriokonserwacji. Po wyzdrowieniu, można je zapłodnić w ramach procesu in vitro, a pacjentka może zajść w ciążę.
- pobranie i zamrożenie tkanki jajnika: jest to procedura zabiegowa, podczas której pobierane są fragmenty jajnika zawierające zalążki komórek jajowych. Materiał jest odpowiednio zabezpieczany i mrożony. Gdy pacjentka wyzdrowieje, tkanka jajnika wszczepiana jest z powrotem do organizmu. Co ważne, możliwe jest potem zarówno pobranie komórek jajowych, jak i przywrócenie funkcji hormonalnych
- utworzenie i zamrożenie zarodków: procedura jest zalecana osobom, które pozostają w trwałych związkach i planują w przyszłości powiększenie rodziny. Polega na przeprowadzeniu zabiegu in vitro. Zarodki uzyskane poprzez zapłodnienie komórek jajowych pacjentki nasieniem męża/partnera są mrożone i mogą być podane kobiecie w momencie, gdy będzie planowała ciążę.
Zabezpieczenie płodności u mężczyzn:
- zamrożenie nasienia: jest najpowszechniejszą i najprostszą formą zachowania funkcji rozrodczych u pacjentów onkologicznych. Wymaga pobrania nasienia przez pacjenta i poddania go kriokonserwacji. Gdy mężczyzna wyzdrowieje, jego nasienie może być użyte do zapłodnienia partnerki podczas zabiegu inseminacji lub in vitro.
Brak ciąży po leczeniu onkologiczym – kiedy do specjalisty?
Jeśli pacjentka lub pacjent napotykają trudności w zajściu w ciążę po leczeniu onkologicznym, ważne jest, aby skonsultowali się z odpowiednim specjalistą. Po poradę warto udać się do lekarza, który posiada specjalizację w dziedzinie endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości. Najlepiej poszukać specjalisty, który ma już doświadczenie w pomocy osobom po chorobie nowotworowej. Można również skierować się do kliniki leczenia niepłodność – większość ośrodków zapewnia opiekę pacjentom, którzy byli poddawani leczeniu onkologicznemu.
Na pytanie, kiedy skonsultować się ze specjalistą, nie ma jednej odpowiedzi. Warto to zrobić już po kilku miesiącach bezowocnych starań. Dotyczy to zwłaszcza osób, które mają więcej niż 35 lat, obciążenie rodzinne w kierunku niepłodności lub już wcześniej doświadczały trudności z poczęciem dziecka.
Lekarz zleci niezbędne badania. Najczęściej w pierwszej kolejności ocenia się rezerwę jajnikową u kobiety (na podstawie wyniku AMH i badania USG) i parametry nasienia u mężczyzny. Ważne, by diagnostyką objąć obojga partnerów – przyczyny braku ciąży mogą być złożone. Na podstawie wyników, lekarz oceni sytuację, aby zidentyfikować przyczyny trudności w zajściu w ciążę oraz przedstawi dostępne opcje leczenia lub wsparcia. Wczesna konsultacja może pomóc w odpowiednim zarządzaniu postępowaniem i zwiększeniu szans na potomstwo.
Warto pamiętać, że nowotwór nie przekreśla szans na zostanie rodzicem. Po pierwsze – warto zabezpieczyć płodność przed terapią onkologiczną. Po drugie – po wyzdrowieniu skierować się do odpowiedniego specjalisty, żeby zaradzić ewentualnym problemom i szybko zajść w ciążę. Wiele osób, które wyzdrowiało, spełnia potem swoje marzenia o rodzinie.