Niepłodność dotyka ok. 15% osób w Polsce, stając się poważnym wyzwaniem zdrowotnym i społecznym. Czasami droga do rodzicielstwa jest skomplikowana, a para – by doczekać się upragnionego potomstwa – musi skorzystać z pomocy medycznej. Aby wspierać osoby pragnące zostać rodzicami, w czerwcu 2024 r. rząd wprowadził program refundacji procedury in vitro. Jest to metoda, która w wielu przypadkach jest najskuteczniejszą formą leczenia niepłodności. Program jest realizowany w klinikach leczenia niepłodności, które spełniły rygorystyczne kryteria Ministerstwa Zdrowia, w tym m.in. w GYNCENTRUM. W artykule podsumowujemy najważniejsze informacje o finansowaniu in vitro.
Kto może skorzystać z programu?
Program przeznaczony jest dla par (kobieta i mężczyzna) – zarówno tych będących w związku małżeńskim, jak i żyjących w związku nieformalnym. Ośrodek, w którym pacjenci chcą podjąć leczenie może wymagać podpisania dodatkowych oświadczeń potwierdzających spełnienie tego kryterium. Zapłodnienie pozaustrojowe to metoda leczenia niepłodności, która obecnie uznawana jest za najskuteczniejszą formę pomocy parom w przypadku:
- obniżonej rezerwy jajnikowej, czyli problemów z wystarczającą ilością dobrej jakości komórek jajowych
- nieprawidłowych parametrów nasienia
- niedrożności jajowodów
- endometriozy
- przedłużających się starań o ciążę i nieskutecznego leczenia innymi metodami
- obciążenia genetycznego (wówczas leczenie uzupełnia się o badanie zarodków)
- innych złożonych przyczyn niepłodności.
Aby para zakwalifikowała się do programu, musi spełniać także inne wymogi. Dotyczą one przede wszystkim aspektów medycznych, wieku oraz stanu zdrowia.
Kryteria medyczne:
U pacjentów, którzy mają zostać objęci programem, lekarz kwalifikujący powinien potwierdzić:
- udokumentowane próby leczenia niepłodności, które przez ostatnie 12 miesięcy nie przyniosły skutku LUB
- bezpośrednie wskazanie do leczenia metodą in vitro
- brak bezwzględnych przeciwwskazań do leczenia lub ciąży.
Program obejmuje też pary, które mają zamrożone i przechowywane zarodki, w ramach wcześniej realizowanych procedur.
Kryterium wiekowe:
O finansowanie mogą ubiegać się kobiety:
- do 42. roku życia, jeśli korzystają z własnych komórek jajowych,
- do 45. roku życia, jeśli korzystają z dawstwa oocytów (komórek jajowych) lub zarodków
i mężczyźni, do 55. roku życia (bez względu na rodzaj leczenia).
Pacjenci onkologiczni
Program obejmuje także zabezpieczenie płodności dla osób przed leczeniem onkologicznym, u których agresywna terapia może uszkodzić funkcje rozrodcze. Proponuje im się zamrożenie komórek jajowych lub nasienia. Również obowiązują ograniczenia wiekowe (kobiety do 40 r.ż., mężczyźni – do 45 r.ż).
Jak wygląda proces leczenia in vitro w ramach programu?
Leczenie metodą in vitro powinno być dostosowane do indywidualnej sytuacji medycznej i potrzeb danej pary. Program obejmuje elementy niezbędne do przeprowadzenia zabiegu – wymagane badania i kluczowe procedury.
Najważniejszym krokiem jest wybór odpowiedniej kliniki. Pacjenci powinni zdecydować się na jeden z ośrodków uczestniczących w programie i wymienionych na liście dostępnej na stronie Ministerstwa Zdrowia. Ważne jest, by wcześniej zapoznać się z ofertą kliniki, jej zespołem, rozważyć jej doświadczenie i dotychczasowe sukcesy czy skuteczność. Istotne jest, by para czuła się komfortowo z decyzją, a także by miała zapewniony dostęp do indywidualnej opieki, pełnej diagnostyki i ew. dodatkowych opcji.
Leczenie w ramach programu nie różni się zasadniczo od standardowego postępowania i obejmuje następujące kroki:
1. Wizyta kwalifikacyjna
- Lekarz ocenia, czy para spełnia kryteria i przeprowadza niezbędne badania.
- Przed rozpoczęciem procedury należy przedstawić dokumentację medyczną, np. wyniki badań i wcześniejszą historię leczenia niepłodności.
2. Stymulacja hormonalna i pobranie komórek
- Kobieta przyjmuje leki hormonalne, aby uzyskać wzrost wielu pęcherzyków jajnikowych, co zwiększa liczbę dostępnych komórek jajowych do zapłodnienia. Cały proces jest nadzorowany przez lekarza.
- Następnie komórki jajowe są pobierane podczas zabiegu punkcji jajników i łączone z nasieniem partnera lub dawcy w warunkach laboratoryjnych.
3. Zapłodnienie i rozwój zarodków
- Powstałe zarodki są inkubowane i obserwowane przez kilka dni w laboratorium embriologicznym.
- Na tym etapie dokonywana jest ocena ich potencjału rozwojowego.
4. Transfer zarodków
- Podczas krótkiego zabiegu, do macicy kobiety podawany jest jeden zarodek, a pozostałe zostają zamrożone i mogą zostać wykorzystane w przyszłości.
5. Potwierdzenie efektów leczenia
- Po około 10-14 dniach wykonuje się badanie poziomu hCG, które potwierdza lub wyklucza ciążę.
- Może się zdarzyć, że lekarza zaleci też inne badania hormonalne, by ewentualnie wesprzeć lekami rozwój wczesnej ciąży.
Ile cykli in vitro finansuje program?
Program przewiduje finansowanie określonej liczby procedur:
- Dla par korzystających z własnych komórek jajowych lub dawstwa nasienia:
do 4 cykli. - Dla par korzystających z dawstwa komórek jajowych: do 2 cykli (w jednym cyklu zapładnianych jest maksymalnie 6 komórek jajowych).
- Dla par korzystających z dawstwa zarodków: do 6 cykli.
Co ważne, finansowaniem objęte są też transfery utworzonych wcześniej zarodków.
Jakie elementy objęte są finansowaniem?
W ramach programu zarówno sama procedura in vitro, jak i poprzedzające ją niezbędne badania są bezpłatne. Leki stymulujące owulację również są refundowane. Finansowanie obejmuje też przechowywanie zarodków przez 2 lata. Ponadto pacjenci mogą skorzystać ze wsparcia psychologa podczas leczenia.
Koszty innych niż niezbędne badań (np. badania genetyczne zarodków) dodatkowych specjalistycznych konsultacji, innych rodzajów leczenia czy działania wspierające płodność nie są finansowane. Pacjenci mogą, ale nie muszą decydować się na ich realizację.
Jak skorzystać z refundowanego in vitro w 2025 roku?
Aby przystąpić do programu:
Krok 1: Sprawdź, czy spełniasz kryteria (wiek, diagnoza niepłodności). Skorzystaj z bezpłatnego kalkulatora „Bezpłatne in vitro – kwalifikacja” w aplikacji iYoni.
Krok 2: Wybierz klinikę realizującą program. Sprawdź polecane kliniki i lekarzy specjalistów w aplikacji iYoni.
Krok 3: Umów się na wizytę kwalifikacyjną.
Krok 4: Przygotuj wymagane dokumenty medyczne.
Krok 5: Po kwalifikacji rozpocznij leczenie zgodnie z harmonogramem ustalonym przez lekarza.
Podsumowanie
Rządowy program in vitro na lata 2024-2028 to ogromna szansa dla par zmagających się z niepłodnością. Zapewnia on finansowanie specjalistycznego leczenia, dzięki czemu nie trzeba martwić się o koszty procedury. Aby skorzystać z programu, należy spełniać określone kryteria, skontaktować się z wybraną kliniką i przejść kwalifikację.
Program nie tylko umożliwia parom staranie się o dziecko, ale również daje wsparcie pacjentom onkologicznym, pomagając zabezpieczyć ich płodność na przyszłość.
Masz pytania o program rządowy? Skonsultuj się z doradcą z kliniki GYNCENTRUM w Katowicach (Krakowie lub Lublinie). Numer telefonu: +48 532 357 132 lub e-mail: gyncentrum.app@gyncentrum.pl