Stymulacja jajników to kluczowy pierwszy etap procedury zapłodnienia in vitro (IVF). Ma na celu uzyskanie większej liczby dojrzałych komórek jajowych, które mogą być później użyte w procesie zapłodnienia. Dzięki stymulacji zwiększa się szanse na sukces całej procedury in vitro. Co istotne na sukces tego etapu w największym stopniu wpływa jego odpowiednie zaplanowanie i dopasowanie do indywidualnej sytuacji kobiety. Stymulacja zawsze powinna zostać zaprojektowana po szczegółowym rozpatrzeniu potrzeb i wyników danej pacjentki.
Cel stymulacji jajników
W trakcie naturalnego cyklu menstruacyjnego kobiety zwykle w ciągu miesiąca w jajnikach dojrzewa jedna komórka jajowa. W procedurze in vitro chodzi o uzyskanie wielu pęcherzyków jajnikowych zawierających dojrzałe komórki jajowych, co zwiększa szanse na uzyskanie zdrowych zarodków. Z tego powodu pierwszym etapem jest tzw. stymulacja. Czasami poprzedza go przyjmowanie antykoncepcji w celu regulacji i wyciszenia wcześniejszych procesów hormonalnych.
Jak przebiega stymulacja jajników?
- Leki hormonalne
- Kobieta przyjmuje leki hormonalne, takie jak gonadotropiny, przez około 10-14 dni. Leki te pobudzają jajniki do produkcji większej liczby pęcherzyków jajnikowych zawierających komórki jajowe (więcej informacji).
- Monitorowanie cyklu
- Regularne badania ultrasonograficzne i badania krwi są niezbędne do monitorowania rozwoju pęcherzyków jajnikowych oraz poziomów hormonów. Dzięki temu lekarze mogą dostosować dawki leków i monitorować, kiedy pęcherzyki osiągną odpowiednią wielkość.
- Zapobieganie przedwczesnej owulacji
- Aby zapobiec przedwczesnej owulacji, stosowane są dodatkowe leki,agoniści lub antagoniści GnRH. Dzięki nim pęcherzyki jajnikowe mogą dojrzewać równomiernie i być gotowe do punkcji w optymalnym momencie.
- Indukcja owulacji
- Gdy pęcherzyki osiągną odpowiednią wielkość, kobieta otrzymuje zastrzyk tzw. trigger, na przykład hCG (ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej), który indukuje końcowe dojrzewanie komórek jajowych i przygotowuje je do pobrania.
Ryzyka i powikłania
Stymulacja jajników niesie ze sobą pewne ryzyko, z których najważniejsze to:
- Zespół hiperstymulacji jajników (OHSS): Rzadka, ale poważna reakcja na leki stymulujące, prowadząca do powiększenia jajników i gromadzenia się płynów w jamie brzusznej i klatce piersiowej (więcej informacji).
- Reakcje alergiczne: Mogą wystąpić reakcje alergiczne na stosowane leki hormonalne.
- Stres i dyskomfort: Iniekcje hormonalne (zastrzyki) oraz częste wizyty u lekarza mogą być stresujące i powodować dyskomfort fizyczny i emocjonalny.
Przygotowanie do stymulacji jajników
Przygotowanie do stymulacji jajników obejmuje:
- Konsultacje medyczne: Omówienie z lekarzem planu leczenia, oczekiwań i potencjalnych ryzyk.
- Badania wstępne: Badania hormonalne, ultrasonografia jajników oraz inne testy diagnostyczne, aby ocenić ogólny stan zdrowia pacjentki i jej gotowość do procedury.
Podsumowanie
Stymulacja jajników jest pierwszym i niezwykle ważnym etapem procedury in vitro. Dzięki niej możliwe jest uzyskanie większej liczby dojrzałych komórek jajowych, co zwiększa szanse na sukces całej procedury zapłodnienia pozaustrojowego. Właściwe monitorowanie oraz dostosowanie leczenia przez doświadczony zespół medyczny minimalizuje ryzyka i zwiększa szanse na uzyskanie zdrowych zarodków. Więcej informacji na temat procesu in vitro oraz poszczególnych etapów procedury znajdziesz w artykule “In vitro: Na czym polega i jak przebiega?”